Những hang động đẹp ở Khuôn Hà

Ngoài hang Phia Vài, động Song Long được xếp hạng di tích - danh thắng Quốc gia từ năm 2009, xã Khuôn Hà (Lâm Bình) còn có nhiều hang khá độc đáo khác không chỉ có tiềm năng phát triển du lịch mà còn là nguồn nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp cho bà con nơi đây.

Di tích hang Phia Vài là di chỉ khảo cổ điển hình, tìm thấy hàng nghìn công cụ lao động có niên đại cùng thời văn hóa Hòa Bình và bộ di cốt người nguyên thủy bán hóa thạch. Những di cốt động vật chủ yếu thuộc tập hợp bán hóa thạch của lớp địa tầng kết vón tầng văn hóa sớm. Những di cốt này nằm trong lớp trầm tích có độ kết vón rắn chắc cùng với các di tích động thực vật khác như ốc núi, cua đá, hạt trám là những di vật đặc trưng cho giai đoạn văn hóa có niên đại cách ngày nay hơn 11.000 năm.

< Xử lý bộ xương người cổ ở Phia Vài.

Những di cốt động vật bán hóa thạch tìm được ở Phia Vài bổ sung thêm các tư liệu quý để nghiên cứu về cổ môi trường và con người trong giai đoạn chuyển từ thời kỳ cánh tân sang toàn tân ở nước ta. Bếp lửa và mộ táng của di chỉ hang Phia Vài đã góp thêm tư liệu quý để tìm hiểu về táng tục, đời sống tinh thần cũng như cấu trúc xã hội của cư dân tiền sử. Bộ di cốt người nguyên thủy chôn nằm co, bó gối với cách khâm liệm độc đáo, táng thức bỏ ốc biển vào hốc mắt người quá cố đã cung cấp cho các nhà nghiên cứu cổ nhân học tìm được những chứng tích quan trọng về quá trình tiến hóa chủng tộc người, đó cũng là bộ di cốt điển hình, độc đáo ở Việt Nam...

< Trong động Song Long.

Mất khoảng 3 giờ đi ca nô trên hồ thủy điện Tuyên Quang là đến được thắng cảnh động Song Long thuộc xã Khuôn Hà. Thắng cảnh động Song Long (Khuôn Hà) là một hang động đẹp và và có quy mô khá lớn trong vùng, cách mặt nước hồ thủy điện Nà Hang trên 200m. Lòng hang có chiều cao khoảng 40m, rộng khoảng 50m, sâu trên 200m với nhiều cột thạch nhũ với các hình thù kỳ thú, màu sắc lấp lánh như hoa cương. Động Song Long có lòng hang được chia thành nhiều ngách ngăn nối tiếp nhau, hấp dẫn khách đến tham quan du lịch.

Theo ông phó Chủ tịch UBND xã Chẩu Văn Toan thì hiện nay trên địa bàn xã Khuôn Hà có gần chục hang động khá độc đáo chưa được khám phá hết tại các thôn Nà Hu, Nà Thom, Kà No… Trong đó, có một số hang động được coi là những mỏ nước cung cấp nước sinh hoạt và nước sản xuất nông nghiệp cho bà con trong xã. Riêng hang Hát Dường, ở thôn Nà Hu cung cấp nước cho hơn 20 ha đất lúa của thôn Nà Thom và Nà Hu. Hang Lung Pia cũng ở thôn Nà Hu nơi đầu nguồn đặt công trình cung cấp nước sinh hoạt cho hơn chục hộ dân tái định cư thôn Nà Thom.

Hang Hát Dường có nguồn nước dồi dào giúp giải tỏa cơn khát cho các cánh đồng lúa trong thôn. Hang Hát Dường có nhiều cá nheo, cá bống thân dài đen láy, theo dòng nước về khắp các xứ đồng. Vào mùa khô có thể đi sâu vào lòng hang khoảng 40 m. Trong hang có nhiều phiến đá mang những hình thù rất kỳ lạ, tựa như những chú sóc đang nhảy nhót trên cành cây, tựa như những con hổ, con báo đang rình rập con mồi...

Cuối năm 2011, UBND tỉnh đã quyết định quy hoạch chi tiết xây dựng động Song Long tại xã Khuôn Hà thuộc Khu du lịch sinh thái Nà Hang. Đây là tiền đề quan trọng để Khuôn Hà đẩy mạnh phát triển du lịch, mở ra cơ hội việc làm cho  nhiều lao động.

Trích báo Tuyên Quang